به‌سان رهنورداني که در افسانه‌ها گويند،
گرفته کولبار زاد ره بر دوش،
فشرده چوبدست خيزران در مشت،
گهي پر گوي و گه خاموش،
در آن مهگون فضاي خلوت افسانگيشان راه مي‌پويند
ما هم راه خود را مي‌کنيم آغاز.
***
سه ره پيداست.
نوشته بر سر هر يک به سنگ اندر،
حديثي که‌ش نمي‌خواني بر آن‌ديگر.
نخستين: راه نوش و راحت و شادي .
به ننگ آغشته، اما رو به شهر و باغ و آبادي.
دو ديگر: راه نيمش ننگ، نيمش نام،
اگر سر برکني غوغا، وگر دم درکشي، آرام.
سه ديگر: راه بي‌برگشت، بي‌فرجام
***
من اينجا بس دلم تنگ است.
و هر سازي که مي‌بينم بد‌آهنگ است.
بيا ره توشه برداريم،
قدم در راه بي‌برگشت بگذاريم،
ببينيم آسمان «هرکجا» آيا همين رنگ است؟
***
تو داني کاين سفر هرگز به سوي آسمانها نيست.
سوي بهرام، اين جاويدِ خون‌آشام،
سوي ناهيد، اين بدبيوه گرگِ قحبه‌ي بي‌غم،
که مي‌زد جام شومش را به جام حافظ و خيام؛
و مي‌رقصيد دست‌افشان و پاکوبان به‌سان دختر کولي،
و اکنون مي‌زند با ساغر «مک‌نيس» يا «نيما»
و فردا نيز خواهد زد به جام هر که بعد از ما:
سوي اينها و آنها نيست.
به سوي پهندشتِ بي‌خداوندي‌ست
که با هر جنبش نبضم
هزاران اخترش پژمرده و پرپر به خاک افتند.
***
بهل کاين آسمان پاک،
چراگاه کساني چون مسيح و ديگران باشد:
که زشتاني چو من هرگز ندانند و ندانستند کآن خوبان
پدرشان کيست؟
و يا سود و ثمرشان چيست؟
بيا رهتوشه برداريم.
قدم در راه بگذاريم.
***
به سوي سرزمينهايي که ديدارش،
به‌سان شعله‌ي آتش،
دواند در رگم خونِ نشيطِ زنده‌ي بيدار.
نه اين خوني که دارم؛ پير و سرد و تيره و بيمار.
چو کرم نيمه‌جاني بي‌سر و بي‌دم
که از دهليز نقب‌آساي زهراندودِ رگهايم
کشاند خويشتن را، همچو مستان دست بر ديوار،
به‌سوي قلب من، اين غرفه‌ي با پرده‌هاي تار.
و مي‌پرسد، صدايش ناله‌اي بي‌نور:
***
- «کسي اينجاست؟
هلا! من با شمايم، هاي!... مي‌پرسم کسي اينجاست؟
کسي اينجا پيام آورد؟ نگاهي، يا که لبخندي؟
فشار گرم دستِ دوست‌مانندي؟»
و مي‌بيند صدايي نيست، نور آشنايي نيست، حتي از نگاه مرده‌ای
[هم ردپايي نيست.
صدايي نيست الا پت پتِ رنجور شمعي در جوار مرگ
ملول و با سحر نزديک و دستش گرم کار مرگ،
وز آن‌سو مي‌رود بيرون، به‌سوي غرفه‌اي ديگر،
به اميدي که نوشد از هواي تازه‌ي آزاد،
ولي آنجا حديث بنگ و افيون است – از اعطاي درويشي که
[مي‌خواند:
«جهان پير است و بي‌بنياد، ازين فرهادکش فرياد...»
***
وز آنجا مي‌رود بيرون به سوي جمله ساحلها.
پس از گشتي کسالت‌بار،
بدان‌سان – باز مي‌پرسد – سر اندر غرفه‌ي با پرده‌هاي تار:
- «کسي اينجاست؟»
و مي‌بيند همان شمع و همان نجواست.
که مي‌گويد بمان اينجا؟
که پرسي همچو آن پيرِ به‌دردآلوده‌ي مهجور:
خدايا «به کجاي اين شب تيره بياويزم قباي ژنده‌ي خود را؟ »
***
بيا رهتوشه برداريم.
قدم در راه بگذاريم.
کجا؟ هر جا که پيش آيد.
بدانجايي که مي‌گويند خورشيد غروب ما،
زند بر پرده‌ي شبگيرشان تصوير.
بدان دستش گرفته رايتي زربفت و گويد: زود.
وزين دستش فتاده مشعلي خاموش و نالد: دير.
***
کجا؟ هرجا که پيش آيد.
به آنجايي که مي‌گويند
چو گل روييده شهري روشن از درياي تردامان.
و در آن چشمه‌هايي هست،
که دايم رويد و رويد گل و برگ بلورين بال شعر از آن.
و مي‌نوشد از آن مردي که مي‌گويد:
«چرا بر خويشتن هموار بايد کرد رنج آبياري کردن باغي
کر آن گل کاغذين رويد؟»
***
به آنجايي که مي‌گويند روزي دختري بوده‌ست
که مرگش نيز(چون مرگ تاراس بولبا
نه چون مرگ من و تو) مرگ پاک ديگري بوده‌ست،
کجا؟ هر جا که اينجا نيست.
من اينجا از نوازش نيز چون آزار ترسانم.
ز سيلي‌زن، زسيلي‌خور،
وزين تصوير بر ديوار ترسانم.
درين تصوير،
عدو با تازيانه‌ي شوم و بي‌رحم خشايرشا
زند ديوانه‌وار، اما نه بر دريا؛
به گرده‌ي من، به رگهاي فسرده‌ي من،
به زنده‌ي تو، به مرده‌ي من.
***
بيا تا راه بسپاريم
به سوي سبزه‌زاراني که نه کس کشته، ندروده
به سوي سرزمينهايي که در آن هرچه بيني بکر و دوشيزه‌ست
و نقش رنگ و رويش هم بدين‌سان از ازل بوده،
که چونين پاک و پاکيزه‌ست.
***
به سوي آفتاب شاد صحرايي،
که نگذارد تهي از خون گرم خويشتن جايي.
و ما بر بيکران سبز و مخمل‌گونه‌ي دريا،
مي‌اندازيم زورقهاي خود را چون کل بادام.
و مرغان سپيد بادبانها را مي‌آموزيم،
که باد شرطه را آغوش بگشايند،
و مي‌رانيم گاهي تند، گاه آرام.
***
بيا اي خسته‌خاطر‌دوست! اي مانند من دلکنده و غمگين!
من اينجا بس دلم تنگ است.
بيا رهتوشه برداريم،
قدم در راه بي‌فرجام بگذاريم...
تهران، فروردين‌ماه 1335a
